Fixi.vn – “Cơ hội việc làm của kĩ sư an toàn lao động dự kiến tăng 11% từ năm 2012 đến 2022. Mức lương trong ngành này cũng khá cao, trung bình lương khởi điểm từ 10 triệu đồng trở lên.”
Mục Lục Bài Viết
1. Tổng quan nghề kĩ sư an toàn lao động
Nghề kĩ sư an toàn lao động chuyên nghiên cứu về nguyên nhân và biện pháp ngăn ngừa tai nạn lao động và các thương tích có thể xảy ra. Nghề này dựa trên các lĩnh vực kỹ thuật an toàn và những nguyên tắc cụ thể và bao gồm các chức năng chính như sau: xác định và thẩm định các điều kiện an toàn trong lao động sản xuất; thực hành đánh giá mức độ nghiêm trọng của các vấn đề liên quan đến an toàn lao động, khả năng có thể xảy ra và mất kiểm soát an toàn cũng như các phương pháp, quy trình để giải quyết các sự cố; thông tin cho những người có liên quan về vấn đề an toàn lao động; đo lường và đánh giá các hệ thống an toàn để đề xuất phương án sửa chữa, thay thế để có được kết quả tối ưu.
Hiện nay, nghề kĩ sư an toàn lao động hướng tới việc ngăn ngừa, dự đoán các rủi ro, báo cáo, chỉnh sửa các chỉ số có liên quan để bảo vệ người lao động cũng như phát triển, đề xuất các điều kiện pháp luật quốc gia, quốc tế, không chỉ trong lĩnh vực an toàn lao động, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng mà còn bảo vệ môi trường.
2. Kĩ sư an toàn lao động làm gì?
Kĩ sư an toàn lao động phát triển thủ tục và hệ thống thiết kế để ngăn ngừa bệnh tật và chấn thương từ các mối nguy hại cho con người. Kĩ sư an toàn lao động sử dụng hiểu biết về hệ thống kỹ thuật để đảm bảo các hóa chất, máy móc, phần mềm kỹ thuật, đồ gia dụng, sản phẩm tiêu dùng không nguy hại đến sức khỏe con người và công trình.
Công việc chính của kỹ sư an toàn lao động:
- Xem xét kế hoạch và các thông số kỹ thuật cho máy móc và thiết bị mới để đảm bảo an toàn.
- Xác định và sữa chữa các mối nguy hiểm tiềm tàng bằng cách kiểm tra cơ sở vật chất, máy móc và thiết bị an toàn.
- Đánh giá hiệu quả các cơ chế kiểm soát công nghiệp.
- Đảm bảo tuân thủ các quy định về sức khỏe và an toàn cho công trình và sản phẩm đặc biệt là sau khi sửa đổi các quy định.
- Cài đặt các thiết bị an toàn trên máy móc và chỉ đạo việc lắp đặt các thiết bị.
- Xem xét các chương trình an toàn cho nhân viên và đề nghị phương pháp cải tiến mới.
- Duy trì và áp dụng sự hiểu biết về chính sách, quy định và quy trình sản xuất.
- Điều tra các vụ tai nạn trong công nghiệp hoặc bệnh nghề nghiệp để xác định nguyên nhân và xác định những sự cố có thể ngăn chặn.
Kĩ sư an toàn lao động còn hoạt động trong hai mảng chính: vệ sinh công nghiệp và vệ sinh lao động. Trong vệ sinh công nghiệp, kỹ sư an toàn lao động tập trung vào tác động của các nhân tố hóa chất, vật lý, sinh học. Kỹ sư an toàn lao động nhận biết, đánh giá và kiểm soát các nhân tố trên để tránh bệnh tật và chấn thương đến con người. Trong vệ sinh lao động, kỹ sư an toàn sức khỏe điều tra môi trường làm việc và sử dụng kiến thức về khoa học và kỹ thuật để đề nghị cải thiện điều kiện làm việc giúp người lao động tránh bệnh nghề nghiệp và chấn thương.
Kĩ sư an toàn lao động từ lâu đã được sử dụng trong các ngành công nghiệp sản xuất để cắt giảm chi phí, sản xuất các sản phẩm tiêu dùng an toàn. Các nghiên cứu về an toàn lao động trong bệnh viện gần đây được chú trọng đặc biệt là bức xạ, những nghiên cứu này giúp cắt giảm chi phí trong điều trị bệnh. Các phần mềm điều khiển an toàn được cải tiến như trong điều khiển thang máy, ô tô. Một vấn đề nhỏ cũng gây ra chấn thương nghiêm trọng và người và của.
Cơ hội việc làm của kĩ sư an toàn lao động dự kiến tăng 11% từ năm 2012 đến 2022. Mức lương trong ngành này cũng khá cao, trung bình lương khởi điểm từ 10 triệu đồng trở lên. Khi đã có kinh nghiệm thì có thể dao động ở mức từ 12 – 15 triệu đồng/tháng và sẽ tăng theo kỳ hạn hoặc kinh nghiệm.
3. Kĩ sư an toàn lao động làm việc ở đâu?
Kỹ sư bảo hộ lao động ngày nay khi ra trường có thể dễ dàng tìm được vị trí ổn định trong các nhà máy xí nghiệp trên toàn quốc, không nhất thiết phải làm trong các tổ chức kiểm soát quản lý của nhà nước như ngày xưa. Do nhu cầu quá lớn mà nguồn cung nhân lực từ các trường ĐH vẫn chưa thể đáp ứng, sinh viên năm cuối trong ngành hiện nay đang nhận việc trước khi nhận bằng. Nhiều cơ sở sản xuất đã gửi thư mời đến tận khoa Bảo hộ lao động trong các trường để tìm được người kỹ sư bảo hộ lao động cho doanh nghiệp của mình.
Do đặc thù công việc cần hiểu rõ môi trường lao động, người lao động và là người tiếp xúc trực tiếp với các vấn đề trong sản xuất, người kỹ sư bảo hộ dễ dàng tích lũy cho mình nhiều kinh nghiệm trong quá trình làm việc. Nếu có thêm bằng cấp về quản lý, người kỹ sư BHLĐ có thể sẽ được đề xuất lên nhưng vị trí cao hơn. Thêm một lợi thế cho người trong ngành đó là một kỹ sư BHLĐ có thể làm việc cho nhiều công ty khác nhau mà vẫn có thể đảm bảo được nhiệm vụ của mình.
Ngoài ra, kỹ sư an toàn lao động có thể làm việc trong văn phòng hay cũng có thể làm việc tại nơi sản xuất khi cần thiết để điều tra tai nạn nghề nghiệp hay môi trường làm việc của người lao động.
Các công ty có lượng tuyển kỹ sư an tòan lao động thường xuyên như Sam Sung, Canon, Honda, …hoặc 1 số công ty xây dựng, địa ốc…
4. Học nghề kỹ sư an toàn lao động ở đâu?
Để trở thành kỹ sư an toàn lao động, bạn có thể theo học tại các trường sau:
Đại học Công Đoàn – Khoa Bảo hộ lao động
Đại học Tôn Đức Thắng – Khoa Bảo hộ lao động
Ngoài ra còn có các trường và trung tâm đào tạo ngắn hạn như Trường Cao đẳng nghề kỹ thuật công nghệ Hồ Chí Minh, Công ty cổ phần giáo dục Việt Nam, Trung tâm www.safetytraining.edu.vn/, antoanlaodong.org.vn/, www.viendaotao.vn/…
Trong chương trình đào tạo kỹ sư BHLĐ của trường ĐH Tôn Đức Thắng, sinh viên sẽ được kiến thức chuyên sâu về môi trường lao động, môi trường doanh nghiệp, an toàn lao động, tâm sinh lý của người lao động, tổ chức khoa học lao động. Người kỹ sư bảo hộ lao động có kỹ năng điều tra, khảo sát, phân tích, đánh giá và quản lý môi trường lao động; đề xuất các giải pháp công nghệ và tổ chức để xử lý nóng, bụi, ồn, rung… mà vẫn phải đảm bảo vấn đề năng suất trong quá trình sản xuất. Ngoài ra, sinh viên còn được cung cấp những kiến thức về kỹ thuật, hỗ trợ cho việc hiểu rõ những khó khăn, cản trở trong việc đảm bảo an toàn cho người lao động.
Để trở thành kỹ sư an toàn lao động, bạn cần có bằng kỹ sư trong các ngành kỹ thuật như điện, hóa chất, cơ khí và các hệ thống kỹ thuật.
- Tính sáng tạo: Kỹ sư an toàn lao động yêu cầu về thiết kế sản xuất để chỉ ra các vấn đề tiềm năng và các biện pháp khắc phục. Kỹ sư an toàn kỹ thuật cần sáng tạo các tình huống độc đáo khi thực hiện các dự án.
- Kỹ năng tư duy: Kỹ sư an toàn lao động phải quan sát và nghiên cứu các hoạt động để xác định rủi ro cho con người và tài sản.
- Kỹ năng giải quyết vấn đề: Trong thiết kế giải pháp cho hoạt động của tổ chức, kỹ sư an toàn lao động phải đưa ra quy trình tính toán để khắc phục sự cố và các phản ứng của mọi người về sự thay đổi các giải pháp trên.
- Kỹ năng đọc: Kỹ sư an toàn lao động phải đọc và hiểu được các quy định của nhà nước để thiết kế các giải pháp an toàn cho người lao động theo từng môi trường làm việc cụ thể
Kỹ sư an toàn lao động – hiếm và ‘đắt hàng’
Theo danh sách Cục An toàn lao động, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội công bố mới đây, tính đến cuối năm 2014, cả nước hiện có 70 tổ chức có chức năng huấn luyện an toàn vệ sinh lao động. Trong số này, hầu hết là chức năng đào tạo ngắn hạn để cấp chứng chỉ an toàn lao động (đào tạo từ 2 đến 6 ngày).
Con số trường đào tạo trình độ đại học về ngành này ở nước ta chỉ đếm trên đầu ngón tay, trong đó trường Đại học Công đoàn là một cơ sở đào tạo bài bản và có truyền thống. Theo số liệu Trường Đại học Công đoàn (Hà Nội) công bố, từ năm 1992 đến 2012, khoa Bảo hộ lao động của nhà trường đào tạo được khoảng 2.000 kỹ sư, nghĩa là mỗi năm chỉ có 100 kỹ sư về an toàn lao động “ra lò” từ đây.
Thử hình dung, cả nước ta đang trong thời kỳ phát triển nhanh về cơ sở hạ tầng, nên chỉ tính tới các công trường xây dựng, giao thông và các nhà máy khai thác đá, sản xuất xi măng, gạch ngói, khai thác cát… để phục vụ nhu cầu xây dựng, đã thấy số lượng lớn đến mức nào. Có thể nói, số sinh viên an toàn lao động ra trường đều “đắt hàng như tôm tươi”.
Nguồn tin từ một công ty xây dựng cho biết, hiện nay công ty này đang thiếu cán bộ an toàn chuyên trách ở một số công trường. Những kỹ sư an toàn lao động đến nhận việc đều có thể đề nghị mức lương cao hơn kỹ sư xây dựng.
“Mức lương thử việc là 7 – 8,5 triệu đồng/tháng, trong khi kỹ sư xây dựng chỉ 6,5 – 7 triệu đồng/tháng. Sau 1 tháng thử việc, lương được trả là 10 triệu đồng, và nếu chấp nhận công trình các tỉnh ngoài Hà Nội, lương kỹ sư an toàn sẽ là 12 triệu đồng/tháng, tất nhiên cũng sẽ được tăng đều theo kỳ hạn như các kỹ sư khác”, một cán bộ của công ty xây dựng này tiết lộ.
Đã vậy, việc cung thấp hơn cầu dẫn đến những cán bộ an toàn lao động không toàn tâm toàn ý với công việc hiện có mà lại hay “nhảy việc”, nếu như có sự mời gọi hấp dẫn hơn về lương hoặc điều kiện làm việc từ công ty khác.
Nhu cầu lớn về đào tạo
Đào tạo, trang bị kiến thức về an toàn lao động dài hạn hay ngắn hạn hiện nay đều rất cần kíp. Như trên đã nêu, do số lượng cơ sở đào tạo quá ít so với nhu cầu thực tế, đã dẫn đến bất cập về nhân lực chuyên trách về công tác an toàn cũng như còn hổng trong trang bị kiến thức về an toàn cho người lao động.
Theo tiết lộ của một cán bộ ngành Xây dựng, hiện nhiều dự án phải sử dụng cán bộ đào tạo chuyên môn an toàn lao động ngắn ngày. Chính vì chỉ học trong khoảng 1 tuần, nên trình độ, kiến thức về quản lý an toàn lao động chưa sâu, dẫn đến chưa đủ kiến thức, kỹ năng ở tầm bao quát để tổ chức tốt công việc.
Về phía người lao động, tại các công trường ngay trên địa bàn Hà Nội, đang phổ biến sử dụng lao động xuất thân từ các vùng quê, thiếu trình độ kỹ thuật cũng như những kiến thức, kỹ năng về an toàn. Do áp lực về việc làm, cuộc sống, nhiều lao động từ nông thôn chấp nhận làm việc trong điều kiện nguy hiểm, không lường hết những thiệt thòi khi có tai nạn lao động xảy ra.
Với thực tế này, nếu cứ áp theo quy định của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội về an toàn thì “kiểm tra đâu sẽ thấy vi phạm đấy”.
Nói về điều này, ông Hà Tất Thắng, Cục trưởng Cục An toàn lao động, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho biết: “Đối với một số đơn vị tư nhân, họ sẵn sàng làm việc với nhau theo kiểu hợp đồng miệng thì các cơ quan chức năng không kiểm soát hết được. Do đó, Cục đang tập trung vào việc xã hội hóa các Trung tâm huấn luyện. Trong thời gian tới, ngay cả với các trung tâm tư nhân đạt chuẩn để cung cấp dịch vụ huấn luyện, lao động tự do có thể đăng ký học tại các trung tâm này để có chứng chỉ hành nghề”.
Lịch sử ngành an toàn lao động
Ngày nay, mỗi ngày hàng triệu lao động được trở về nhà bình an vô sự là do đã có những cam kết của ngành an toàn lao động, sức khỏe và môi trường (gọi tắt là SH&E;). Hàng triệu nhân viên đã làm việc ngày này qua ngày khác nhằm xác định các mối nguy hại đang rình rập những người lao động và thực hiện chế độ bảo vệ an toàn lao động trong tất cả các ngành công nghiệp, tất cả các địa điểm làm việc, qua đó tăng cường công tác an toàn ngăn ngừa tử vong và những thương tích có thể xảy ra ở những nơi làm việc.
Được thành lập vào năm 1911, Hiệp hội Des Plaines, Illinois- dựa trên Hiệp hội các kỹ sư an toàn lao động Mỹ (ASSE) được coi là hiệp hội về an toàn lao động lâu đời nhất, đại diện cho hơn 35.000 học viên SH&E; cam kết bảo vệ an toàn cho con người, tài sản và môi trường. Đây là hiệp hội đi đầu về kỹ thuật an toàn, thiết kế, xây dựng theo đúng tiêu chuẩn, quản lý và giáo dục trong hầu hết các ngành công nghiệp, cơ quan chính phủ, lao động và trong các cơ sở giáo dục đại học. Hiện nay ASSE có một số bộ phận là những sinh viên với các thành viên tại hơn 80 quốc gia. Bạn có thể bắt gặp các thành viên của ASSE tại Mỹ cũng như một số nước khác như Mexico, Ecuador, Saudi Arabia, Anh, Australia, Kuwait và Ai Cập. Ngoài ra, ASSE là còn chịu trách nhiệm cho hơn 100 tiêu chuẩn an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. Các thành viên thuộc ASSE cũng phục vụ trên 40 hội đồng tiêu chuẩn an toàn và sức khỏe trong đó có cả Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc tế (ISO).
ASSE được thành lập ngày 14 tháng mười năm 1911 tại thành phố New York với 62 thành viên ngay sau khi ngọn lửa thảm khốc xảy ra vào 25 tháng 3 năm 1911, khi 146 công nhân may mặc, bao gồm cả phụ nữ và nam giới, chết trong biển lửa của nhà máy Triangle Shirtwaist. Nhiều người đã mắc kẹt trong nhà máy, trong khi một số khác nhảy từ tầng 9 xuống hoặc cố gắng lao vào thang máy để thoát khỏi đám cháy trong khi các biện pháp and toàn có sẵn lúc đó chỉ là 27 xô nước. Mọi cố gắng thoát khỏi đám cháy bị cản trở khi thang dành cho nhân viên cứu hộ lại quá ngắn và vòi phun nước không đủ áp lực để vươn tới những tầng cao nhất.
Ngọn lửa từ đám cháy đã thức tỉnh nhu cầu về tiêu chuẩn an toàn của nhà máy giúp thúc đẩy công việc hoàn thiện những chuẩn mực, quy định về an toàn lao động. Chính vì thế mà ASSE được thành lập và lợi ích của nó lan truyền đến nhiều quốc gia thông qua luật bồi thường lao động và khiến các công ty bảo hiểm cần phải thanh tra, cân nhắc nhiều hơn nữa. Nghề kỹ sư an toàn lao động cũng được nhiều người ưa chuộng trong những năm gần đây để tăng độ an toàn nơi làm việc, từ đó dần nâng cao ý thức cộng đồng về an toàn lao động, sức khỏe của người lao động và môi trường cũng như tác động của chúng đến chất lượng cuộc sống của mỗi con người.
Thông qua tổ chức ASSE, các thành viên có cơ hội giao lưu kết nối với các đồng nghiệp trong tất cả các ngành công nghiệp trên toàn cầu, liên tục nâng cao kiến thức của mình thông qua các chương trình phát triển của hội, các hội thảo và chương trình được tổ chức khuyến khích mọi người tham gia vào sự phát triển của các tiêu chí nơi làm việc. Đồng thời các thành viên có thể phát tuyên truyền những ảnh hưởng tích cực về an toàn lao động nơi làm việc để góp phần nâng cao nhận thức chung của cả cộng đồng.