Nghề Nhà khảo cổ là nghề gì? Làm gì? Học ở đâu?

• Kiến thức rộng về khoa học: Lịch sử, văn hóa, địa lý
• Tư duy logic, phương pháp nghiên cứu hợp lý, khoa học
• Khả năng đọc hiểu, ghi nhớ các dữ liệu lịch sử, các tư liệu khoa học liên quan
• Chủ động học hỏi, nâng cao hiểu biết
• Kỹ năng viết, diễn đạt rõ ràng
• Sức khỏe, sự bền bỉ, dẻo dai
• Tính cẩn thận, tỉ mỉ

Nishimura Masanari – một nhà khảo cổ Nhật rất Việt Nam

Ông là tiến sĩ Nishimura Masanari, sinh năm 1965, làm cộng tác viên tại Viện Khảo cổ học Việt Nam. Tiến sĩ Nishimura Masanari học về khoa khảo cổ học ở Đại học Tokyo. Năm 1990, ông đến Việt Nam trong khuôn khổ dự án giữa khoa học Nhật Bản và Viện Khảo cổ học Việt Nam để nghiên cứu khảo sát một số ngôi mộ cổ ở làng Vạc, thuộc huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An.

Cũng từ đây, ông bắt đầu yêu thích nghiên cứu văn hóa tiền sử và một số ngành khác của Việt Nam. Trong quá trình nghiên cứu bảo vệ luận án thạc sĩ, tiến sĩ, ông vẫn thường xuyên liên kết với các nhà khoa học Việt để nghiên cứu. Sau này, khi gắn bó và cảm thấy không thể rời xa Việt Nam, Masanari xin làm cộng tác tại Viện Khảo cổ, và xem Việt Nam như quê hương thứ hai.

Trước khi đến Việt Nam, Masanari từng làm việc ở Thái Lan, Trung Quốc và nhiều nước phát triển trên thế giới. Tại đó, ông đều học tiếng và am hiểu sâu sắc văn hóa lịch sử của mỗi nước. Với tài năng và nhiệt huyết, Masanari có thể chọn một đất nước tốt hơn với kỹ thuật tiên tiến như Thái Lan, Trung Quốc, hoặc ở lại Nhật, nhưng ông lại chọn Việt Nam. “Dường như đó là duyên phận, chỉ một lần sang Việt Nam đã khiến ông quyết định gắn bó lâu dài với đất nước chúng ta”, Tiến sĩ Bùi Văn Liêm – một người đồng nghiệp của Masanari nói.

Nói về lý do ở lại Việt Nam, Masanari từng cho biết: “Việt Nam còn khó khăn, nhưng khó khăn lại có cái hay. Tôi thích khó khăn, và ngay từ đầu đến Việt Nam, tôi cảm thấy có cái gì đó thân thuộc gần gũi với người Việt”.

Suốt hơn 20 năm, tiến sĩ Masanari có nhiều cống hiến cho ngành khảo cổ Việt Nam bằng tài năng và nhiệt huyết.

Ông Tống Trung Tín, Viện trưởng Viện Khảo cổ học Việt Nam, nói rằng không có “điểm nóng” nào về khảo cổ ở Việt Nam mà không có dấu chân Masanari. Ông là người có công lớn trong việc đem không khí học thuật sống động vào Việt Nam. Masanari đã phát hiện ra mảnh khuôn đúc trống đồng đầu tiên ở Việt Nam. “Đây là phát hiện rất có ý nghĩa, vì lâu nay, nhiều người cho rằng, trống đồng Đông Sơn không phải phát tích ở Việt Nam”, tiến sĩ Tín nói.

Không những vậy, ông cùng đồng nghiệp phát hiện ra khuôn đúc mũi tên, khẳng định các mũi tên của Việt Nam thời kỳ An Dương Vương được sản xuất tại chỗ. Bên cạnh đó, ông đã tham gia nhiều chương trình khác như phát hiện, giám sát khai quật xây dựng bảo tàng gốm sứ tại xã Kim Lan, Gia Lâm Hà Nội; nghiên cứu địa điểm 18 Hoàng Diệu, Hà Nội, tham gia nghiên cứu thành nhà Hồ, trống đồng Đông Sơn, và nhiều địa điểm khác. Ông cũng là người góp phần giới thiệu phương pháp “khảo cổ học bình dân” cho mọi người biết cách bảo tồn lưu giữ di chỉ khảo cổ. Tiến sĩ Masanari còn tham gia đào tạo và hướng dẫn các nghiên cứu trẻ của Viện khảo cổ học và các địa phương. “Với lượng kiến thức tiếp thu từ nhiều nước khác trên thế giới, ông đã mang nhiều kiến thức mới đến Việt Nam”, tiến sĩ Tín nói.

91 năm phát hiện khảo cổ vĩ đại tại Thung lũng các vị Vua

Vào ngày này cách đây 91 năm, ngày 4-11-1922, nhà khảo cổ  học người Anh Howard Carter tìm thấy lối vào ngôi mộ của Pharaoh Tutankhamun trong Thung lũng các vị Vua, nơi yên nghỉ của rất nhiều vị Pharaoh nổi tiếng trong lịch sử Ai Cập. Phát hiện này đã vén bức màn bí ẩn về các nền văn minh Ai Cập cổ đại mà con người chưa từng được biết tới. Đây được xem là thành tựu vĩ đại nhất trong lịch sử ngành khảo cổ học ở thế kỷ 20.

Hoàng đế thiếu niên Tutankhamun, vị vua đời thứ 18 thuộc Vương triều Ai Cập, lên ngôi năm 1332 trước Công nguyên lúc vừa tròn 9 tuổi, là vị Hoàng đế trẻ tuổi nhất trong lịch sử Ai Cập cổ đại. Triều đại vua Tutankhamun được coi là thời kỳ hoàng kim rực rỡ nhất trong mọi triều đại Pharaoh. Trải qua qua mấy nghìn năm, trong khi các ngôi mộ Hoàng gia Ai Cập đều đã bị đào bới gần hết và tất cả các hiện vật trong các lăng mộ này đều đã bị  lấy trộm hết, thì riêng lăng tẩm của vua Tutankhamun lại không tìm thấy dấu tích. Chính điều này đã thu hút nhiều sự quan tâm chú ý của giới khoa học.

Sau nhiều năm khảo cứu, với niềm tin rằng lăng mộ của Vua Tutankhamun nằm ẩn mình đâu đó ở Thung lũng các vị Vua ở Ai Cập, ngày 4-11-1922, nhà khảo cổ học người Anh Howard Carter và nhà tài trợ Lord Carnarvon đã tìm thấy ngôi mộ của vua Tutankhamun ở một góc khuất tại Thung lũng các vị Vua, thành phố Luxor, cách thủ đô Cairo 700km ngược dòng sông Nile. Cho đến lúc nhóm khai quật của Carter tìm thấy các bước dẫn đến ngôi mộ của Tutankhamun, thì ngôi mộ Pharaoh này vẫn là ngôi mộ nguyên vẹn nhất trong số những ngôi mộ từng được tìm thấy trong Thung lũng các vị Vua.

Khi bắt đầu tiến hành khai quật, nhóm khảo cổ của Howard Carter đã khám phá ra một kho tàng vô giá vượt ngoài sức tưởng tượng của họ. Đó là những đồ vật bằng vàng khối, những bảo thạch, những đồ dát ngọc tập trung nơi chiếc quan tài rực rỡ có thi thể Vua Tutankhamun. Thi thể của Vua Tutankhamun được ướp trong một cái quách trang trí công phu và úp lên mặt ông là chiếc mặt nạ vàng có nạm những viên đá quý.

Kể từ khi lăng mộ Tutankhamun được phát hiện với các hiện vật còn gần như nguyên vẹn, Thung lũng các vị Vua của Ai Cập trở nên nổi tiếng. Thung lũng này trở thành di sản thế giới năm 1979 và cho đến giờ, các hoạt động thăm dò, khai quật, bảo tồn vẫn đang được tiếp tục.