Nghề Nhà phân tích ngân sách là nghề gì? Làm gì? Học ở đâu?

Fixi.vn – Khi một công ty, doanh nghiệp, cơ quan chính phủ có một khoản tiền và những dự án cần thực hiện, họ sẽ trăn trở cách phân chia sử dụng khoản tiền đó như thế nào để thực hiện nhiệm vụ một cách tiết kiệm mà hiệu quả nhất. Các nhà phân tích ngân sách sẽ giúp họ giải quyết vấn đề này.

1.   Nhà phân tích ngân sách là ai?

Trong hầu hết các tổ chức, nhiệm vụ quyết định phân bổ nguồn lực tài chính có giới hạn như thế nào cho hiệu quả luôn là một nhiệm vụ khó khăn và gần như không thể nếu không có những nhà phân tích ngân sách có chuyên môn. Nhà phân tích ngân sách đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của tổ chức, họ phân chia các nguồn tài chính hiện có cũng như ước tính những yêu cầu tài chính trong tương lai.

Các nhà phân tích ngân sách giúp các tổ chức đạt được những mục tiêu tài chính thông qua việc phát triển và theo dõi ngân sách, quản lí việc chi tiêu của tổ chức. Nhà phân tích ngân sách giúp các tổ chức luôn vững chắc về tài chính, sử dụng kiến thức chuyên môn để phân tích chi phí và lợi ích của các công việc, lựa chọn thu chi. Họ phân tích xu hướng, đề ra các khuyến nghị và đảm bảo rằng tổ chức luôn có những quyết định tài chính khôn ngoan.

Công việc của nhà phân tích ngân sách có thể thay đổi theo loại hình doanh nghiệp, tổ chức mà họ làm việc, nhưng về cơ bản, họ thiết lập mối quan hệ giữa các nguồn lực của tổ chức và các mục tiêu, nhiệm vụ của nó; suy nghĩ xem tận dụng các nguồn lực đó thế nào để đạt được mục tiêu đặt ra, hoàn thành sứ mệnh của tổ chức. Một trong những nhiệm vụ chính của họ là phân bổ các nguồn lực sao cho trang trải được hết các chi phí hiện tại, mang tính dài hạn và trong trường hợp khẩn cấp.

2.   Nhà phân tích ngân sách làm gì?

Nhà phân tích ngân sách là những người tổng hợp dữ liệu về vấn đề ngân sách và đưa ra cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính của đơn vị. Nhiệm vụ của họ là lưu trữ hồ sơ kế toán và xác định các xu hướng tiềm ẩn có thể gây ảnh hưởng, tổn thất cho đơn vị. Bên cạnh đó, họ cũng phải kiểm tra độ đầy đủ, chính xác và tuân thủ các quy định hiện thời của mức ngân sách dự toán và phân tích các báo cáo ngân sách, báo cáo kế toán để có biện pháp kiểm soát chi phí. Những nhà quản lý trong tổ chức là người đưa ra quyết định cuối cùng về ngân sách nhưng họ cũng phải dựa trên đánh giá, phân tích của nhà phân tích tài chính để quyết định đưa ra chính xác và phù hợp.

Các nhà phân tích ngân sách sử dụng phân tích chi phí-lợi ích để đánh giá các đề nghị tài chính, việc đánh đổi nguồn lực này để thu về một lợi ích nào khác và tìm ra các phương thức tài trợ vốn. Họ cũng phân tích ngân sách trong quá khứ và nghiên cứu sự phát triển của nền kinh tế và tài chính có ảnh hưởng tới thu nhập và chi phí của tổ chức ra sao. Sau đó, họ sẽ đưa ra những khuyến nghị nhằm cắt giảm chi tiêu hay phân phối quỹ.

Nhà phân tích ngân sách làm việc trong chính phủ có thể phải tham gia các cuộc điều trần để giải trình những kiến nghị của mình tới các nhà lập pháp. Họ cũng đánh giá kết quả hoạt động của một số chương trình và đưa ra những phân tích về chính sách, thảo những luật có liên quan đến ngân sách.

Công việc cụ thể của nhà phân tích ngân sách thông thường gồm có:

• Tiếp nhận các báo cáo, dữ liệu thông tin về nguồn thu, các khoản lợi nhuận hay trợ cấp của đơn vị.
• Tiếp nhận các báo cáo, thông tin về các kế hoạch, công việc cần triển khai của tổ chức; các khoản mục cần chi tiêu, dự trù kinh phí của các phòng ban.
• Dựa trên cơ sở dữ liệu về ngân sách hiện có và các khoản mục cần chi tiêu của từng phòng ban, tổng hợp và cân nhắc đề xuất dự trù tài chính, cách phân bổ nguồn lực tài chính hiệu quả cho từng hạng mục.
• Đánh giá mối quan hệ giữa quy mô các chương trình, dự án và tình trạng tài chính của tổ chức xem có cân xứng không, nguồn ngân sách đó có khả thi để thực hiện các dự án đề ra hay không.
• Thực hiện các phân tích chi phí- lợi ích xem hạng mục nào thực sự cần chi, chi nhiều hay ít, cân nhắc giữa các lựa chọn thu chi.Đánh giá các điều kiện, tình trạng kinh tế có thể ảnh hưởng đến thu nhập và chi tiêu.Phát triển các lập luận để ủng hộ hoặc bác bỏ các đề xuất chi tiêu, dựa trên việc thực hiện các tổng hợp và dự trù ngân sách.
• Quản lí và điều chỉnh ngân sách trong cả năm.Sử dụng các trang tính cùng các phần mềm cơ sở dữ liệu, phân tích thống kê và hoạch định ngân sách để tìm hiểu các lựa chọn thu chi và cung cấp các thông tin chính xác, mới cập nhật.
• Phân tích các báo cáo thu chi, kế toán hàng tháng để duy trì các kiểm soát về chi tiêu.
• Trao đổi với quản lí dự án để đảm bảo những điều chỉnh trong ngân sách thống nhất với những thay đổi trong dự án.
• Rà soát, đánh giá đảm bảo đề xuất ngân sách chính xác, đầy đủ và tuân thủ theo các luật, quy định hiện hành.
• Tổng hợp các chương trình, ngân sách của từng bộ phận để lập nên bảng ngân sách hợp nhất của cả tổ chức.
• Giải trình kiến nghị của mình về yêu cầu tài trợ với các tổ chức, nhà lập pháp hay công chúng.
• Đánh giá hiệu quả hoạt động của chương trình và điều chỉnh ngân sách nếu cần. Đánh giá ngân sách trong quá khứ xem đã sử dụng các nguồn lực tài chính hiệu quả chưa, các vấn đề phát sinh và từ đó rút kinh nghiệm.
• Dự toán nhu cầu tài chính trong tương lai.

4.   Nhà phân tích ngân sách làm việc ở đâu?

Nhà phân tích ngân sách có thể làm việc ở rất nhiều nơi khác nhau từ các tổ chức chính phủ, phi chính phủ cho tới các học viện, đại học, doanh nghiệp hay bất kì một tổ chức nào phải làm việc với dòng tài chính.

Hầu hết các nhà phân tích ngân sách làm việc toàn thời gian, và thỉnh thoảng còn làm thêm giờ khi đánh giá ngân sách cuối kỳ. Áp lực về thời hạn nhiều khi cũng rất căng thẳng.

5. NHững cơ sở đào tạo nhà phân tích ngân sách.

Để trở thành nhà phân tích ngân sách, bạn có thể theo học ngành Quản trị kinh doanh, Tài chính kế toán, Tài chính ngân hàng hoặc các ngành có liên quan khác về kinh tế. Những ngành này được đào tạo tại khá nhiều trường và bạn cũng có thể lựa chọn những bậc học phù hợp với khả năng của mình. Có thể kể ra một số trường như Đại học Ngoại thương, Học viện Ngân hàng, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Thương mại, Đại học Hải Phòng, Đại học Hồng Đức, , Đại học Công nghệ Vạn Xuân, Đại học Tây Bắc, Đại học Tây Đô, Đại học Đông Đô…